Uwielbiam soboty w okolicach południa. Wydaje mi się, że w tedy każde miejsce na tej planecie kipi życiem. Dzisiaj około dwunastej, siedząc i relaksując się w jednej z małych kawiarenek w centrum i popijając moją ulubioną kawę po grecku, uświadomiłam sobie, że przecież ten kraj chcąc nie chcąc pogrążony jest w kryzysie… Wciąż szukam namacalnych dowodów, że poza relacjami w telewizji, on naprawdę istnieje. Rzeczywiście – realia nijak się mają do tego co widać w mediach. A może jednak? Czy myślicie, że ci ludzie na zdjęciach rozmawiają właśnie o kryzysie?

   

     

         Jedząc  porannego tosta z miodem, usłyszałam jak stojąc przy wyjściowych drzwiach Olivka krzyczy:

-10, 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3…2…..1!! – poczym wybiega z domu i wchodzi do samochodu. Żując jeszcze moje śniadanie, zaczęłam bez paniki wkładać buty i kurtkę przy akompaniamencie pipczenia Olivki,  klaksonem jej samochodu. Już zdążyłam się do tego przyzwyczaić – to standard kiedy rano naje się czekolady. Trzeba jednak jej to przyznać – jeśli się w coś angażuje – robi to na 1000 %. 

     Po drodze zabraliśmy koleżankę z pracy i w czwórkę podjechaliśmy do centrum, gdzie odbywał się strajk. Mijaliśmy praktycznie wymarłe ulice. W rzeczywistości – dokładnie wszystko było pozamykane, bo wszyscy szanujący się obywatele, wstali rano, żeby znaleźć się w centrum miasta.

     Cały rynek wypełniony był po brzegi ludźmi stojącymi i czekającymi na przemarsz przez ulice. Uczniowie pod opieką nauczycieli, wyposażeni w bębenki i wielkie plakaty. Grupy studentów  z czarnymi flagami. Rodzice z małymi dziećmi. Wszyscy stali spokojnie wysłuchując krzyki pilota przemarszu, popijając konieczną rano kawę i wypalając papierosa.

      Po około pół godziny stania i wygrzewania się na słońcu, którego nie przykrywał ani jeden obłoczek, usłyszeliśmy trzy równe gwizdy, po czym cały tłum wyszedł na główną ulicę. Trzeba przyznać, że strajk zorganizowany był naprawdę z precyzją godną Niemców. Cała masa strajkujących podzielona była na kilka sektorów, której przypisany był określony dowodzący. Nie było wątpliwości kto nim jest  – zazwyczaj był to rosły mężczyzna, trzymający megafon i krzyczący slogany, uprzednio wypisane na kartce. O tym też pomyślano – również i slogany miały swój harmonogram i każdy wiedział dokładnie co i jak ma krzyczeć.

-Olivka … ale co ja mam krzyczeć? – poprosiłam o poradę, bo w sumie nic konkretnego nie zdążyłam jeszcze wymyślić.

-Jak to co? Krzycz: Kopernik, Maria Curie, Wałęsa, Dostojewski! – powiedziała mając głowę na karku.

     Dość wolnym, jednostajnym tempem przeszliśmy przez centralne ulice miasta. Co chwila, z różnych stron dochodzili ludzie. Ktoś się z kimś witał, ktoś rozmawiał, machał ludziom wyglądającym z balkonów wesoło nawołując do przyłączenia się do strajku. Jedyną naprawdę śmierdzącą rzeczą  były stosy śmieci, które piętrzyły się przy każdym kuble. Dopiero teraz uświadamiam sobie jak naprawdę ważną pracę wykonują  śmieciarze, którzy od dobrych  kilku dni też strajkują.

      Kiedy marsz stał się już dość monotonny, wszyscy wspólnie stwierdziliśmy, że w pełni wypełniliśmy swoje obywatelskie obowiązki (a w szczególności pewnie jaJ) i z czystymi sumieniami możemy czmychnąć do domu. Pewnie w normalnej sytuacji znaleźlibyśmy się na kawie, ale i kawiarenki prowadziły restrykcyjny strajk.

     Dla urozmaicenia dnia, którego możliwości przez paraliż niemalże wszystkiego były dość ograniczone, postanowiliśmy skorzystać z zaproszenia siostry Fety i zjeść razem obiad. Siostra Fety ….. – to Cytryna, ponieważ miała dziś wolne, właśnie przygotowywała prawdziwą ucztę. Jak kryzys to kryzys… Jako typowa Greczynka również i ona uwielbia gotować. Siedząc przed telewizorem, kątem oka patrzyłam, jak stół pokrywa się sałatkami, kilkoma daniami mięsnymi, sosami. Tymczasem w serwisie informacyjnym trwały transmisje z przewidzianego na 2 dni strajku. Tłumy widoczne na ekranie przewijały się jak mrówki,  w tylko sobie znanym  kierunku. Ten monotonny obraz co chwila przerywany był przez dynamiczną wstawkę pokazującą młodych chłopaków rzucających w policję kamieniami, czymś co na chwilę wybuchało i zamieniało się  w płomienie. Biegali, krzyczeli ubrani w maski i obowiązkowe kaptury. Kanał następny – ta sama relacja. Kanał następny i następny – to samo i znów dokładnie ci sami bohaterowie. Kanał CNN – podekscytowany japoński reporter krzyczy coś po angielsku, wymachuje rękami, zaktywizowany dziesięć razy bardziej niż każdy potencjalny uczestnik strajku. Być może też rano najadł się czekolady…?

     Po chwili Cytryna zawołała wszystkich na obiad, a o trochę abstrakcyjnych obrazach z telewizji, chyba wszyscy zapomnieli. Krzyki dobiegające z transmisji, były całkowitym kontrastem do rozmów przy typowym greckim, rodzinnym stole. Śmiechy, chichy, wieczne wrzaski i standardowe już naśladowanie polskiego. Wieczorem, kiedy było już po strajku, Cytryna miała znów otworzyć sklep – swój mały rodzinny interes, ale wszyscy zgodnie stwierdzili, że jeden dzień odpoczynku nie zaszkodził jeszcze nikomu.

     Dziś wszystko właściwie wróciło do normy. Otwarto nawet nie działającą od poniedziałku bibliotekę. Chcąc nie chcąc otwarto sklepiki, a kawiarenki ponownie zapełniły się tłumem modnie ubranych ludzi, spokojnie pijących kawę. W wiadomościach pewnie znów w kółko puszczają jedną i tą samą scenę: kilku chłopaków rzucających w policję kamieniami. Ja natomiast po raz kolejny utwierdzam się w przekonaniu, że wiadomości często nijak się mają do rzeczywistości. Lepiej jednak zadzwonię do mamy i upewnię ją, że nie ucierpiałam biorąc naprawdę czynny udział w strajku J

     Główkuje teraz co krzyczeć w tłumie reprezentując Polaków? Hmmm…? Czy ktoś ma jakieś propozycje??   :DDD

      Mimo tego, iż nie jestem osobą restrykcyjnie praktykującą, wychodzę z złożenia, że żeby dogłębnie poznać dany kraj, czy  też kulturę, dobrze jest poznać również jego religię. Podobnie jak sztuka, tradycja, codzienne obrzędy, religia jest elementem, który doskonale odzwierciedla kraj.

     Tak samo jak  nie znam się na polityce, żaden ze mnie religioznawca, a różnice pomiędzy doktrynami katolicyzmu czy  dominującego w Grecji prawosławia [1], nie zaprzątają mi zbytnio głowy.  To co dla mnie najbardziej istotne, to podejście do religii zwykłych ludzi, ich sposób jej przestrzegania, czyli to wszystko co widoczne jest w czystej praktyce. Żeby się przekonać jak dokładnie wygląda typowy obrządek w kościele greek orthodox, dziś wybrałam się na niedzielną mszę.

      Wymagało to ode mnie wyczynu, w mojej skali równoważnej z nagrodą Nobla, ponieważ w tą niedzielę wstałam o 7 rano! Na współ śpiąc trafiłam do łazienki, ubrałam się we wcześniej przygotowane ubranie, żeby było szybciej i z na wpół zamkniętymi oczami zamknęłam za sobą drzwi, do ciepłego domu, w którym każdy jeszcze spał. Około godziny dziewiątej znaleźliśmy się z Janim na typowej greckiej mszy.

     Dość niespodziewanie, mimo zimna, które zazwyczaj powstrzymuje Greków od wychodzenia z domu, kościół był wypełniony ludźmi w bardzo różnym wieku. Stanęliśmy przy drzwiach i od razu poczułam, wzrok starszej babci, która zmierzyła mnie od stóp do głowy. Są jednak pewne rzeczy niezmienne w większości kultur – pomyślałam i w tym samym momencie ostentacyjnie również zmierzyłam babcię od butów, aż po jej fryzurę. Trzeba przyznać – wyglądała odświętnie!

      Panie na lewo, panowie na prawo – bowiem w kościele greckim, funkcjonuje taki właśnie podział na płeć. Trudno jednak o tej godzinie znaleźć miejsce siedzące, bowiem tak naprawdę msza rozpoczyna się już o godzinie 7 i trwa łącznie trzy godziny, kończąc się sporo po 10. Mało kto jest w stanie całość wytrzymać, zwłaszcza że właściwie nikt w kościele, prócz wtajemniczonych duchownych nie ma pojęcia co jest mówione. Cały obrządek jest w oryginalnym staro-greckim, a język starożytnych Greków  mimo pewnych zbieżności, nie pokrywa się z nowogreckim i przez współczesnych nie jest rozumiany. Taka msza jest więc okazją, przy której mam sposobność poczuć się na równo z innymi – nie rozumiem o co chodzi tak jak wszyscy pozostali.

       To co dla mnie najbardziej rzucało się w oczy, to życie kipiące podczas takiej tradycyjnej mszy. Ludzie przyprowadzają ze sobą małe dzieci, które biegają, bawią się, gdzie tylko chcą  i naprawdę nikomu to nie przeszkadza. Skradają się między ludźmi, chowają między nogami, czasem coś podśpiewują. Ponieważ msza jest tylko jeden raz w ciągu dnia i trwa tak długo, każdy wchodzi do kościoła kiedy jest mu najwygodniej i może też wyjść, bez świadomości, że takie zachowanie jest niemile widziane. Część ludzi przychodzi jedynie 5 minut przed końcem. Nie jest niczym złym przejść się po świątyni i przywitać się ze znajomym poklepując po ramieniu i ucinając sobie krótką rozmowę. Brak stresu, lekkość w obyciu i brak poczucia upływającego czasu, tak typowe dla Greków, znakomicie odbija się więc w zachowaniu na mszy, w kościele.

     Prócz żywiołowego zachowania wiernych, cały kościół podczas mszy wydaje się być dosłownie jednym żywym organizmem. Wszystko tętni ruchem, mieni się kolorami, brzęczy, świeci i pachnie. Kiedy dzień jest słoneczny, kolory padające z witraży mienią się i migocą na ścianach i podłodze. Ksiądz  rzadko siedzi w miejscu, ale porusza się w swojej przestrzeni, wychodząc do wiernych i oczywiście żywo gestykulując i podnosząc głos, dla podkreślenia wzniosłości chwili. Na mnie największe wrażenie wywarł męski chór, składający się z pięciu, sześciu głosów. Trudno to nazwać śpiewaniem, ponieważ mężczyźni właściwie buczą tworząc w ten sposób podkład, tło dla głosu wodzącego, który odśpiewuje przepiękne, zupełnie egzotyczne dla mnie pieśni w starożytnym języku. Tak dość abstrakcyjnie brzmiący śpiew naprawdę porusza. Jest bardzo rytmiczny, równy i kojarzy się z pewnym rodzajem mantr. Trudno też odwieść się od skojarzenia ze śpiewem z tureckich meczetów, ale  o takie porównanie obraziłby się każdy szanujący się Grek.

    Na koniec mszy, na dłonie  wiernych wylewane jest  kilka kropel perfum, tak aby uruchomić również zmysł zapachu. Wychodząc ze świątyni dostaje się kromkę chleba, więc udobruchany jest również i smak.

    Wychodząc już z kościoła, ukradkiem wyjęłam aparat, żeby zrobić kilka zdjęć. Kiedy tak nieśmiało klikałam, podeszła do mnie starsza kobieta. Myślał, że chce skrócić mnie o głowę, ale z entuzjazmem zaczęła pokazywać swoje zdjęcia z telefonu, mówiąc że też fotografuje świętych, takich których wzrok ją uspakaja. Już prawie miałam wytłumaczyć – przepraszam, nie mówię po Grecku, ale szybko ugryzłam się w język, bo załapałam, że rozumiem co mówi. Pokiwałam więc głową i powiedziałam, że zdjęcia są piękne. Nie spostrzegła się, że nie jestem stąd…

       Według greckiej tradycji, niedzielny poranek jest jedynym czasem, kiedy każdego z nas opuszczają nasi Aniołowie Stróżowie udając się na mszę. Trzeba więc przyjść najlepiej rano, żeby ich dogonić. To tak pięknie romantyczna motywacja, żeby kiedyś jeszcze przyjść.

     Tymczasem życzę wszystkim spokojnego poniedziałku!

---