Aborcja w Grecji… sobota, 8 października 2016

fot. Katarzyna Anna Jedynak

Ten temat chodził mi po głowie przez długi czas. Ale zupełnie nie wiedziałam jak się za niego zabrać, od której strony go ugryźć. Być może czekał na odpowiedni moment. Bez dwóch zdań – ten moment właśnie nadszedł. Wobec sytuacji, która  ma miejsce w Polsce, to teraz jest najlepsza chwila, żeby napisać, jak kwestia aborcji wygląda w Grecji.

*

Temat ciąży, dzieci, macierzyństwa przez długi czas po prostu mnie nie za bardzo interesował. Jestem jednak w takim wieku, że wiele z moich koleżanek, przyjaciółek, znajomych, zachodzi w ciąże i rodzi dzieci. Podczas jednej z typowych babskich rozmów przy kawie z moją polską przyjaciółką również mieszkającą w Grecji, która właśnie spodziewała się dziecka, zeszłyśmy na tematy ciąży i dzieci.

-A czy nie zauważyłaś tu jednej zastanawiającej rzeczy…? – spytała.

-Hmmm… O co chodzi?

-Ile znasz Greczynek, które zaszły w ciążę, poniżej 20 roku życia?

-Żadnej. Zazwyczaj wszystkie moje znajome w Grecji zachodzą w ciążę gdzieś tak w okolicach 30stki.

-A znasz w Grecji  jakieś wielodzietne rodziny?

-Nie… Zazwyczaj każdy ma tu jedno, dwójkę, bardzo rzadko, naprawdę rzadko trójkę dzieci.–No właśnie… Czy myślisz, że Greczynkom nie zdarzają się wpadki…?

-Hmmm… Znając ich temperament… – wiedziałam, że to ostatnie pytanie,  bez dwóch zdań jest  retoryczne.

*

Po tej naszej rozmowie, zaczęłam trochę w tym temacie grzebać. To znaczy, zaczęłam pytać się wielu z moich greckich znajomych, co sądzą na temat aborcji. Jak można sądzić, ich opinie były  zróżnicowane, tak jak zróżnicowane są same kobiety. To co było dla mnie bardzo zaskakujące, to fakt, że wiele kobiet, z którymi rozmawiałam mówiła o tym, że usunęła kiedyś ciążę.  Jakie były powody? „Nie byłam jeszcze gotowa na dziecko.”  „Mieliśmy już dwójkę, a nie chcieliśmy mieć trzeciego.”  „To nie był ten facet.”  „Nie bylibyśmy w stanie żyć wygodnie, mając kolejne dziecko.” „Byłam za młoda na bycie matką.”

 Aborcja w Grecji jest legalna, bez podania specjalnego powodu do trzeciego miesiąca ciąży (czyli do 12 tygodnia). Aborcji można dokonać  do 24 tygodnia ciąży w przypadku, kiedy dziecko ma narodzić się z poważnym niedorozwinięciem. Bez względu na to jak zaawansowana jest ciąża, kobieta może dokonać aborcji w przypadku, gdy jej życie jest w niebezpieczeństwie, może doznać obrażeń lub w związku z narodzeniem dziecka, będzie mieć problemy psychologiczne. Wtedy za zgodą lekarza można dokonać zabiegu aborcji. Do 19 tygodnia ciąży, jeśli kobieta została zgwałcona  (…). Jeśli kobieta ma mniej niż 18 lat, do zabiegu aborcji potrzebna jest zgoda rodziców. We wszystkich innych przypadkach aborcja jest zakazana, za złamanie zakazu grozi kara więzienia.

[źródło: http://www.iator.gr/2013/11/10/ektroseis-kai-nomos/]

Rozmawiając z kobietami, miałam wrażenie że w Grecji aborcja nie jest niczym, co piętnuje  kobietę. Nawet jeśli nie ma zagrożenia życia lub zdrowia, do 3 miesiąca ciąży, decyzja czy ciąża zostanie utrzymana, czy też nie – zostaje całkowicie pozostawiona kobiecie. Co za tym idzie…

Kto choć raz był w Elladzie, choćby na tygodniowych wakacjach z dzieckiem, na pewno dobrze to wyczuł. Grecy mają absolutnego bzika na punkcie dzieci. Rozpieszczają je często do granic możliwości. Małe dziecko jest tu dla wszystkich oczkiem w głowie, co rzecz jasna ma swojeg dobre i złe strony. Dlaczego tak jest? Dlatego, że większość dzieci, które rodzi się w Grecji to dzieci – chciane, planowane, często długo wyczekiwane.

Prawo to jedno. A jakie stanowisko w tej sprawie ma Grecki Kościół Prawosławny…

Wg Greckiego Kościoła Prawosławnego (nazywanego w Grecji Orthodox Church) aborcja jest stawiana na równi z morderstwem, nawet cięższym niż typowe morderstwo, bo nienarodzone dziecko jest jeszcze zupełnie niewinne i całkowicie bezbronne. Tak chroniona jest ciąża od pierwszego dnia, ponieważ zarodek uznawany jest za człowieka. Wg nauk kościoła aborcja jest uznawana za słuszną, tylko w jednym przypadku – można jej dokonać, kiedy życie matki jest w niebezpieczeństwie.

[źródło: http://www.inagiounikolaoutouneou.gr/apps/gr/spag/3_1373550428.html  http://www.diakonima.gr/]

Kościół w Grecji jest więc stanowczo na „nie”, ale i tutaj znaleźć można dość sporą różnicę, porównując postawę  Kościoła Katolickiego w Polsce.  Grecki Kościół Prawosławny przez Greków jest nazywanym „orthodox”. W języku polskim słowo „ortodoksyjny” najczęściej oznacza, że jakaś doktryna jest bardzo regorystycznie przestrzegana. W praktyce, w życiu codziennym, nauki kościoła nie są tu zbyt mocno przestrzegane. Mówiąc prosto z mostu, to co mówi kościół jest traktowane znacznie bardziej luźno,  w porównaniu  z tym jaką rangę w kwestii między innymi aborcji ma zdanie kościoła w Polsce. Z założenia Grecki Kościół Prawosławny daje swoim wiernym wskazówki  jak w życiu postępować. Unika nakazów, zakazów i przymuszania. I właśnie w tym nastawieniu kryje się główna różnica. Człowiek jest przecież stworzony do tego by żyć jako istota wolna i to on sam w każdej sprawie ma dokonać ostatecznego wyboru. Tak samo jest również w kwestii aborcji.

*

Mieszkam w Grecji już  pięć lat. Nigdy nie chciałabym być postawiona przed decyzją: usunąć dziecko, czy też nie. Uważam też, że nie mam najmniejszego prawa takiej decyzji u kogokolwiek oceniać. Każdy jest wolnym człowiekiem i każdy powinien dokonywać w życiu własnych wyborów. Jest to dla mnie bardzo cenne, że mieszkając w Grecji, żyję w kraju, gdzie mnie jako kobiecie w kwestii aborcji jest pozostawiona wolność. Greckie prawo w tym przypadku to wg mnie mądry, złoty środek. Najbardziej cenię sobie tu jednak coś jeszcze. Mianowicie fakt, że jeśli kobieta podejmie decyzję usunięcia ciąży, nie spotka się tu z potępieniem.

Z CYKLU: zacznij lekko poniedziałek – W Grecji trwa właśnie Wielkanoc… poniedziałek, 2 maja 2016

   

W tym roku Święta Wielkanocne są w Grecji wyjątkowo późno. Trwają właśnie teraz! W nocy z soboty na niedzielę, dokładnie o godzinie 24, według Greckiego Kościoła Prawosławnego zmartwychwstał Chrystus. Grecy, jak to Grecy. Nawet święta kościelne obchodzą w wyjątkowo radosny sposób. Kiedy tylko wybija północ, następuje pokaz fajerwerków. Obściskując się wszyscy wypowiadają słowa Christos Anesti! (czyli Chrystus Zmartwychwstał!). Chwilę później rozpoczyna się wielkanocna msza, ale większość osób kilka minut po północy udaje się na rodzinną kolacje, w której po surowo przestrzeganym w Elladzie poście, króluje rzecz jasna mięso. Mniej więcej od pierwszej, drugiej w nocy do białego rana pękają w szwach wszystkie cluby i dyskoteki, bo jak świętować, to świętować – więc ludzie idą na huczne imprezy.

Wczoraj, przed południem razem ze znajomymi wybraliśmy się na spacer po mieście. Byłam szalenie ciekawa jak obchdzi się Wielkanocną Niedzielę w samym mieście. Przyznam, że ani do wyglądu, ani do zapachu (nie mówiąc już o samym smaku) pieczonego barana nie przekonam się już chyba nigdy. Tak to jest z niektórymi smakami – albo z zamiłowaniem do nich człowiek się urodzi, albo już nigdy nie przekona.  Nawet w mieście i to wcale nie na obrzeżach, a prawie w centrum, na rusztach obracały się barany. Ich zapach czuć było dosłownie wszędzie.

Grecka Wielkanoc trwa w najlepsze. Świętowanie przeciągnie się  do wtorku, bo Wielkanoc to najważniejsze święto w Grecji. Lubię ten czas częściowego wyłączenia, gdzie zupełnie nic nie działa i można prawdziwie odpoczywać. Ludzie spotykają się z  przyjaciółmi i rodzinami. Mają czas dla siebie. Tawerny pękają w szwach. W kawiarniach często brak już stolików. Jeden wielki grecki luz do kwadratu. No… Może tylko tych baranów jednak trochę  szkoda…

Jeśli jesteście zainteresowani tematem greckiej Wielkanocy, w poście niżej znajdziecie linki do wszystkich wielkanocnych tematów,  które znalazły się na Sałatce. Jest tego sporo, więc miłego czytania!:D

POSTY O GRECKIEJ WIELKANOCY

Jak wygląda tradycyjny grecki ślub i jak bawią się Grecy na tradycyjnym weselu?… piątek, 26 lutego 2016

Na ten ślub czekałam z niecierpliwością, z dwóch powodów. Po pierwsze, po kilku latach mieliśmy się spotkać z naszymi przyjaciółmi, z okresu kiedy studiowaliśmy z Janim na Lesbos. A po drugie, to był mój pierwszy tradycyjny ślub, a później i wesele, na którym byłam w Grecji. Bardzo ciekawiło mnie jak całość będzie wyglądać.

To co najważniejsze, właściwie nie różni się zbytnio od zwyczajów towarzyszącym ślubom w Polsce. Jeśli więc chcieć regorystycznie przestrzegać dawnej tradycji, najpierw pan młody prosi wybrankę o rękę w obecności rodziców, pytając o pozwolenie oczywiście ojca przyszłej żony. I dopiero jeśli rodzice zaakceptują związek, ślub może się odbyć.

Biała suknia, makijaż, manicure, fotograf, odpowiednia oprawa muzyczna, dekoracja sali i zaproszenia. To wszystko dobierane jest z  wielką pieczołowitością. Ślub i wesele tradycyjnie odbywa się w rodzinnej miejscowości panny młodej i dokładnie tak jak w Polsce, do kościoła odprowadza ją grająca skoczną muzykę kapela, a do samego ołtarza – ojciec.

Podczas ślubów w  greckim kościele prawosławnym wszyscy gromadzą się wokół pary młodej, podobnie jak przy chrzcie (na temat chrztów w Grecji przeczytasz TUTAJ!). W kulminacyjnym momencie ślubu, odpowiednik katolickiego księdza, czyli papas, udziela sakramentu, a świadek naprzemiennie nakłada raz na panią młodą, raz na pana młodego ślubne wianki, czyli jeden z najbardziej charakterystycznych elementów ślubu w greckim kościele prawosławnym. Młoda para pije kilka łyków czerwonego wina z tego samego kielicha, nakłada sobie obrączki. Po złożeniu uroczystej przysięgi i powiedzeniu sobie sakramentalnego „tak”, są już małżeństwem.

Po wyjściu z kościoła sypie się ryż, składa życzenia, wręcza kwiaty i prezenty, a każdy z gości na pamiątkę dostaję kilka ślicznie opakowanych migdałów w czekoladowej polewie.

Co daje się w prezencie dla państwa młodych? Dawniej to właściwie goście weselni wyposażali młodym dom w sprzęty AGD i naróżniejsze dekoracje. Dziś w kopercie daje się głównie pieniądze, tak by dość droga impreza jaką jest wesele, mogła się młodym zwrócić.

Rodziny w Grecji są duże, tak więc i wesela są spore. Wynajmuje się sale, szykuje się dekoracje oraz jedzenie. Ogromnie ważnym elementem jest również oczywiście muzyka.

Chwilę po przyjściu gości, na stołach pojawia się pierwsze danie główne. Porcja mięsa, ryż, frytki, zestawy sałatek. Rzecz jasna pojawia się również szampan oraz wino. W temacie jedzeniowym zaskoczyły mnie dwie rzeczy. Po pierwsze jedzenia było sporo, ale myślę, że jego ilość idealnie mieściła się w złotym środku. Znając umiłowanie Greków do jedzenia można by pomyśleć, że stoły powinny się uginać, wcale tak jednak nie było. Jedzenia było tyle, by w brzuchu było pełno, ale nie czuło się przesytu. Drugą rzeczą, która mnie zaskoczyła, to wino i szampan na stole. Właściwie nigdzie nie było mocniejszych trunków.

Po zjedzeniu pierszego posiłku zaczęły się tańce. Grał lokalny zespół, w którym jeden z członków śpiewał, drugi grał na klarnecie, trzeci na buzuki. Królowały  więc raczej tradycyjne piosenki w wykonaniu tradycyjnych instrumentów muzycznych. Przyznam, że tak jak uwielbiam dźwięk buzuki, tak dźwięk klarnetu zwłaszcza w tradycyjnych greckich pieśniach, po jakimś kwadransie mnie męczy. Co prawda na samym początku klarnet brzmi nawet i ciekawie, ale przy dłuższym słuchaniu ja zawsze mam już serdecznie dosyć…

W Grecji nie ma typowych dla wesel polskich oczepin, zdaje się z jednego względu. Nie potrzeba motywować nikogo do wspólnej zabawy. Parkiet właściwie nigdy nie był pusty, a chwilkę po podaniu weselnego tortu, trudno było znaleźć na nim miejsce dla siebie.

Nigdy nie przestanę podziwiać,  jak bawią się Grecy. Tańczą w okręgu swoje tradycyjne tańce, jakby już rodzili się znając ich kroki. Wchodzą najpierw na krzesła, a później na stoły. Nikt się nikogo nie wstydzi. Nie ma problemu, że ktoś może wyglądać śmiesznie. Każdy tańczy tak jakby tańczył  tylko dla siebie.

Na parkiecie dominują kreacje dość mocno odsłaniające ciało; ostre, wyraziste kolory, falbany, zdecydowane  makijaże i weselne koki. Panowie rzecz jasna muszą być w garniturach. Włosy często na żel i równie błyszczące od polerowania buty.

Najciekawsza część tańców zawsze zaczyna się grubo po północy. Wszyscy są już na tyle rozluźnieni, żeby nabrać ochoty na zebekiko, czyli tradycyjny grecki taniec, tańczony zawsze solo (TU! przeczytasz więcej). Wszystko dzieje się zupełnie spontanicznie, wychodzi tak po prostu. Nagle ktoś czuje chęć i wychodzi na środek. Inni robią mu miejsce. Rozsuwają często krzesła i stoliki. Ten taniec nie ma ściśle określonych kroków, których można się nauczyć. Zawsze jest improwizacją, rodzajem wyrażania odczucia radości życia. Zawsze, kiedy widzę jak ktoś tańczy zebekiko mam nieodparte poczucie, że jest to takie świadectwo prawdziwej greckości. Ręce w tym tańcu przez większą ilość czasu są w  górze, klaszczą lub strzelają palce. Nogi uginają się w kolanach lub skaczą, rytmicznie uderzają o ziemię. To właśnie wtedy pod nogi tańczącym rozbija się butelki, kieliszki, talerze. Sypie się płatki kwiatów lub spektakularnie rzuca dziesiątki, setki białych chusteczek. Według Greków, kiedy ktoś skończy tańczyć zebekiko, nigdy nie powinno się klaskać. Dlaczego? Bo tańczy się nie na pokaz, a tak naprawdę  wyłącznie dla siebie.

Wyszliśmy jako ostatni. Sala weselna wyglądała jak pobojowisko, co dla organizatorów było wielkim komplementem, bo znaczyło że wszyscy bawili się świetnie. Odłamki szkła na parkiecie. Ściągnięte obrusy ze stołów. Poprzewracane krzesła. Wyszliśmy mniej więcej nad ranem. Ale to nie był jeszcze koniec. Jak świętować, to świętować. Rano, następnego dnia czekała na nas kawa ze wszystkimi na mieście, a później odpoczynek po świętowaniu, czyli… wizyta w tradycyjnej tawernie:D