Wg badań Komisji Europejskiej z 2009 roku Grecy palą w Europie najwięcej.  Jest to, aż  42% społeczeństwa, czyli mówienie że co drugi Grek pali, nie jest wielką przesadą.1)  Wyniki badań komisji w cale mnie nie zaskakują, a czasem miewam wrażenie, że papierosy palą właściwie wszyscy. Słowo „palić” nie oddaje jednak sytuacji w tym kraju, bowiem jeśli już ktoś  ~ pali ~  oznacza, że właściwie nie rozstaje się z papierosem.

    Powiem szczerze, że dla mnie – osobie której to uzależnienie nie dotyczy,  jest to wielki minus tego kraju. Dążąc do wzorców europejskich powoli wprowadza się oczywiście zakaz palenia w określonych miejscach, ale do tej pory nie widziałam, żeby w którymś ktoś  go przestrzegał. No, może za wyjątkiem samolotów i autobusów – ale to nawet jak dla Greków byłoby już dużym nadużyciem.  

    Prawdziwy papierosowy raj… Jednak nigdy nie przestanę załamywać rąk, patrząc szczególnie na piękne Greczynki, które każdy ranek witają papierosowym dymem. Do pewnego momentu nie jest to problem. Ale po latach praktykowania tego uzależnienia, każda Greczynka w wieku  40 lat żegna się bezpowrotnie z piękną, świeżą śródziemnomorską urodą. Wiek  40 jest chyba taką granicą, w której nadmiar słońca i papierosowego dymu przede wszystkim, zaczyna być widoczny z dziesięciokrotną siłą. I nie przykryje tego żaden makijaż. Ciśnie się na usta mądry Polak po szkodzie, ale to tym razem na szczęście nie o mnie.

    W każdym razie Grecy nie byliby sobą, gdyby nie opracowali swojego własnego sposobu palenia. Kupowanie paczek, wyjmowanie jednego papierosa i zapalanie go byłoby zbyt mało zabawne. Wczoraj wstąpiliśmy na chwilkę do sklepu, w którym pracuje Ogórek. Kuzyn Janiego jest najbardziej zatwardziałym greckim palaczem i o paleniu wie absolutnie wszystko. Naprawdę bardzo chętnie zgodził się zaprezentować, tak żeby było wiadomo jak robi to prawdziwy  profesjonalista.

    Tak na marginesie, przekazując słowa Ogórka, jest on obecnie wolny ( w jego pojęciu…) i jeśli któraś z czytelniczek jest zainteresowana poznaniem go z bliska, chętnie przekaże kontakt! Ma tylko jedną  wadę – naprawdę nie rozstaje się z papierosem.  

1)  http://www.twojaeuropa.pl/110/komisja-europejska-a-palenie-tytoniu

     

       Zawsze,  kiedy pojawiam się w nowym mieście, znajduje w nim najmniejsze i najbardziej niepozorne muzeum. Nie tylko z racji mojego wykształcenia, ale z czystej ciekawości i dla czystej przyjemności bardzo lubię wszelkie galerie i muzea, które traktuję jako odskocznie od komercyjnego świata. Tam przecież można przede wszystkim tylko/aż  podziwiać. O kupowaniu raczej nie ma mowy. A już jakiś czas temu zauważyłam, że najbardziej frapujące są te najmniejsze, najbardziej niepozorne muzea, galerie, antykwariaty, w których czas dosłownie staje  w miejscu.

      Żeby dostać się do Muzeum Tytoniu w Kavali, trzeba było się trochę natrudzić. Takie małe placówki mają do  siebie to, że trudno je znaleźć w zakamarkach wąskich uliczek, nikt o nich niczego nie wie, a otwarte są tylko trzy, cztery godziny w ciągu dnia. Dokładnie tak było i  w tym przypadku. Nikt nic nie wiedział. Na mapie nie było takiego miejsca. A kiedy już znaleźliśmy muzeum, okazało się, że za 20 minut zamykają, bo czynne jest tylko do 13.30. Opłacało się jednak być upartym. Przewodniczka przez dłuższą chwilę nie mogła wyzbyć się konsternacji, na widok że ktoś się zjawił. Weszliśmy za darmo, a  w konsekwencji szalenie ucieszona pani przewodnik oprowadziła nas po całym budynku, przedłużając jednocześnie czas swojej pracy. No cóż – przyznać trzeba, że najwyraźniej tacy desperaci jak my nie zdarzają się często. Zdjęć oczywiście nie można było robić, o czym informowały powywieszane tablice, ale i to potraktowano  z wielkim przymrużeniem oka. 

     Cały, dość niewielki stary budynek muzeum, pachniał wiekowym  tytoniem. Dosłownie wszystko było tym zapachem przesiąknięte. To właśnie w salach, gdzie teraz mieszczą się eksponaty, kiedyś drobnymi rękami kobiet i dzieci, przetwarzano tytoń. Zapachu już chyba nigdy nie będzie można wywietrzyć. Czuć było go wszędzie – jak  ulotnego ducha dawnych czasów.

      Właściwie dopiero teraz dowiedziałam się, że cała Kavala, czyli miasto 2 godziny na wschód od Salonik, w którym teraz mieszkamy – wzbogaciła się właśnie na uprawie, przetwarzaniu i sprzedawaniu tytoniu do całej Grecji i Europy. Jest tu bardzo wilgotno, bardzo ciepło, jest również i port, czyli jest wszystko co było potrzebne żeby rozkręcić tytoniowy biznes. Przeważająca większość starych budynków, została wzniesiona w czasie wielkiej, tytoniowej świetności miasta. Dziś znajdują się w nich sklepy, urzędy, ale niestety te najpiękniejsze z  nich, te najbardziej ozdobne dziś powoli zamieniaj się w gruzy. Co za  smutna ironia losu…

       Nie byłam w stanie zrozumieć wszystkiego, o czym mówiła przewodniczka. Ale wyłapując główne wątki całego procesu uprawiania, przetwarzania i handlu, uświadomiłam sobie ile pracy trzeba poświęcić na wyprodukowania jednego papierosa. A przynajmniej patrząc przez pryzmat dawnych czasów – kiedy wszystko wykonywane było ręcznie.

     Przechodząc się pomiędzy regałami z wielkimi płatami liści tytoniu, misternie ułożonymi w drewniane pudełka, pomiędzy komodami ze starymi paczkami z papierosami, czy zapałkami, ponownie uświadamiałam sobie ile tracimy przy masowej produkcji, kiedy przeważająca ilość rzeczy jest taśmowa i wygląda tak samo. Prosto zaprojektowane opakowania paczek papierosów, dość prymitywne w porównaniu z dzisiejszymi możliwościami technik graficznych, mnie zachwycają swoją prostą elegancją i przyblakłymi, wyciszonymi kolorami. Mając w świadomości fakt, że dana rzecz wykonana jest ręcznie traktuje się ją zupełnie inaczej.

      Oprócz tych wszystkich tytoniowych małych dzieł sztuki, muzeum pełne było starych czarno – białych fotografii, pokazujących dumnych właścicieli fabryk i ich pracowników. Mam takie małe uzależnienie, że kiedy widzę stare zdjęcia, muszę przyjrzeć się każdej osobie. Nie mam pojęcia dlaczego tak robię. Problem robi się wtedy, kiedy pojawiają się zdjęcia grupowe. Nie mogę też przestać myśleć, że pozowanie do takiego zdjęcia, było wydarzeniem dnia, może nawet tygodnia dla tamtych ludzi, których dziś już nie ma.

     Już prawie wychodząc z muzeum, utknęłam przy fotografii, która naprawdę przykuła mój wzrok. Na początku pomyślałam, że są na niej pracownice biurowe. Każda w eleganckiej sukience, z misternie ułożonymi włosami i tym co najbardziej w Greczynkach cenie, czyli z dumnie uniesioną głową i sprężyście wyprostowanymi plecami. Poczułam się naprawdę zmieszana, patrząc bardziej uważnie i konfrontując to co widzę z podpisem pod zdjęciem. Robotnice przy pracy prezentowały się naprawdę fenomenalnie, tak uroczo i elegancko. Pomyślałam sobie że to wielka szkoda, że współcześnie sukienki zostawiamy tylko na wielkie okazje. Coś jednak naprawdę magicznego kryje się w tej starej tradycji, w czarno – białym świecie, który zawsze wydaje mi się być prostszy.

     Na koniec bardzo mocno podziękowaliśmy przewodniczce. Pomyśleć, że specjalnie dla nas została 15 minut dłużej, co w greckim rozumieniu jest naprawdę wyczynem. Najwyraźniej jednak była niezwykle usatysfakcjonowana ze swojej pracy – na pewno nie mniej niż my z wizyty.

     Po powrocie, doszłam do wniosku, że mimo wszystko nie zacznę palić. Mając jednak w pamięci ostatnie zdjęcie, myślę  o częstszym zakładaniu sukienek. A zacznę na pewno już od jutra…

    Podobno jakiś czas temu premier Grecji oraz minister ekonomii, o których ostatnio jest tak  głośno, lecieli razem samolotem. Siedząc już na pokładzie premier znalazł banknot 50 euro.

-Co za szczęście! – powiedział do siedzącego obok ministra.

-Ale ponieważ jestem premierem,  nie zatrzymam tych pieniędzy dla siebie. Wyrzucę je za okno i uczynię jedną osobę bardzo szczęśliwą.

-Ty idioto! – odpowiedział mu minister. – Nie potrafisz w ogóle myśleć ekonomicznie i dlatego nigdy nie będziesz ministrem ekonomii. Ja wymienię to 50 euro na 10, 20 i 20 i uczynię szczęśliwe 3 osoby!

    Piloci, którzy siedzieli w swojej kabinie,  przysłuchiwali się rozmowie. Po chwili jeden powiedział do drugiego…

-Za chwilę rozwalę cały ten samolot i uczynię wszystkich Greków szczęśliwych!